Die uitsluiting van die Noord-Kaap uit die beplande openbare verhore oor elektrisiteitstariewe deur die Nasionale Energiekreguleerder van Suid-Afrika (NERSA) het ‘n vlaag van kritiek ontlok en vrae laat ontstaan oor die provinsie se regverdige verteenwoordiging in nasionale besluite.
Die besluit beteken dat Noord-Kaapenaars, Suid-Afrika se grootste en ekonomies uitdagendste provinsie, sowat 120 kilometer na Bloemfontein moet reis om hul stem in hierdie belangrike debatte te laat hoor.
Vir baie inwoners, veral dié in afgeleë gebiede soos die Joe Morolong Munisipaliteit in die John Taolo Gaetsewe-distrik, is die koste en logistiek van so ‘n reis eenvoudig onhaalbaar.
Die Noord-Kaap se ekonomiese realiteite is kommerwekkend.
Provinsies soos die Sol Plaatje Munisipaliteit sukkel met hoë elektrisiteitstariewe en is onlangs tot ‘n vlak 4-munisipaliteit afgegradeer, wat wanbestuur en swak dienslewering weerspieël.
Hierdie uitdagings is verder vererger deur beperkte toegang tot besluite wat hul lewens direk raak.
Artikel 195 van die Grondwet van Suid-Afrika vereis dat openbare administrasie inklusief, billik en verteenwoordigend moet wees.
Die uitsluiting van die Noord-Kaap uit hierdie verhore kan gesien word as ‘n oortreding van hierdie grondwetlike beginsels en vererger die bestaande gebrek aan verteenwoordiging in nasionale aangeleenthede.
Om die kwessie van uitsluiting aan te spreek, kan die volgende aksies oorweeg word:
1. Openbare verhore in die Noord-Kaap: NERSA moet onmiddellik verhore in die provinsie organiseer, met Kimberley as ‘n sentrale ligging, om toegang te vergemaklik.
2. Tariefhervorming: ‘n Hersiening van elektrisiteitstariewe in die Sol Plaatje Munisipaliteit is nodig om billikheid tussen verskillende munisipaliteite te verseker.
3. Gelykheid in openbare betrokkenheid: Regeringsinstansies moet strategiese raamwerke instel om te verseker dat alle provinsies, insluitend die Noord-Kaap, regverdig betrek word.
Die uitsluiting van die Noord-Kaap beklemtoon ‘n groter probleem van ongelykheid in openbare betrokkenheid.
Die stemme van gemeenskappe in hierdie provinsie kan nie langer geïgnoreer word nie, aangesien hulle steeds die gevolge dra van beleidsbesluite wat geneem word sonder hul insette.
Deur aksie te neem, kan NERSA en ander regeringsentiteite wys dat elke burger se mening belangrik is, ongeag hul geografiese ligging.
Gelykheid in deelname is noodsaaklik vir ‘n gesonde demokrasie en ‘n regverdige toekoms vir almal.
